12 Tương quan giữa Thang âm - Điệu thức - Giai điệu

Tác giả : Ngô Càn Chiếu
17-02-2025

Thang Âm Là Nền Tảng Cho Điệu Thức và Giai Điệu

Thang âm cung cấp bộ các nốt nhạc cơ bản mà từ đó điệu thức và giai điệu được xây dựng. Không có thang âm, không thể có các điệu thức và giai điệu.

Thang âm giống như bộ khung của một tòa nhà, cung cấp cấu trúc nền tảng cho toàn bộ công trình.

Điệu Thức Là Sự Biến Đổi Của Thang Âm

Điệu thức tạo ra sự biến đổi và đa dạng trong âm nhạc bằng cách sử dụng cùng một bộ nốt từ thang âm nhưng bắt đầu từ các nốt khác nhau. Mỗi điệu thức tạo ra một cảm giác khác nhau, làm phong phú thêm các lựa chọn âm nhạc của nhạc sĩ.

Ví dụ, thang âm trưởng C có thể biến thành các điệu thức khác nhau như:

  • Dorian: Bắt đầu từ nốt D, tạo ra cảm giác hơi buồn nhưng lạc quan.

  • Phrygian: Bắt đầu từ nốt E, tạo ra cảm giác bí ẩn và hơi u tối.

  • Lydian: Bắt đầu từ nốt F, tạo ra cảm giác tươi sáng và mơ mộng.

Giai Điệu Là Sự Biểu Hiện Sáng Tạo Trên Nền Tảng Thang Âm và Điệu Thức

Giai điệu là sự kết hợp sáng tạo của các nốt nhạc từ thang âm và điệu thức. Giai điệu không chỉ là một chuỗi các nốt nhạc mà còn là sự sắp xếp của các nốt đó theo thời gian để tạo ra những đoạn nhạc có nhịp điệu, cảm xúc và ý nghĩa.

Ví dụ, một nhạc sĩ có thể sử dụng thang âm trưởng C và điệu thức Dorian để tạo ra một giai điệu mới, bắt đầu từ nốt D và sử dụng các nốt từ điệu thức Dorian (D, E, F, G, A, B, C) để tạo ra một cảm giác mới lạ.

Quá Trình Sáng Tác và Biểu Diễn

Trong quá trình sáng tác và biểu diễn, nhạc sĩ thường bắt đầu bằng việc chọn một thang âm phù hợp với cảm xúc và phong cách của bản nhạc. Sau đó, nhạc sĩ chọn một điệu thức từ thang âm đó để tạo ra sự biến đổi và phong phú cho giai điệu. Cuối cùng, nhạc sĩ sáng tạo ra giai điệu bằng cách sử dụng các nốt từ thang âm và điệu thức đã chọn, kết hợp với nhịp điệu và trường độ phù hợp.

Ví Dụ

Thang Âm Trưởng C (C Major Scale)

  • Thang Âm : C, D, E, F, G, A, B
  • Điệu Thức Mixolydian từ Thang Âm Trưởng C và bắt đâu từ nốt G : G, A, B, C, D, E, F.
  • Giai Điệu Sử Dụng Điệu Thức Mixolydian: Một giai điệu bắt đầu từ nốt G và sử dụng các nốt của điệu thức Mixolydian để tạo ra một cảm giác tươi sáng nhưng không ổn định.

Thang Âm Thứ (Tự Nhiên) A (A Minor Scale)

  • Điệu thức Thứ Tự Nhiên A thoát thai từ Thang âm Trưởng C và bắt đâu từ nốt A
  • Thang âm - Điệu thức Thứ Tự Nhiên sẽ là : A, B, C, D, E, F, G
  • Giai Điệu Sử Dụng Điệu Thức Aeolian: Một giai điệu bắt đầu từ nốt A và sử dụng các nốt của điệu thức Aeolian để tạo ra một cảm giác buồn và u tối.

Kết Luận

Thang âm, điệu thức và giai điệu là ba yếu tố cơ bản trong âm nhạc, mỗi yếu tố có vai trò và chức năng riêng nhưng luôn tương tác và hỗ trợ lẫn nhau để tạo nên các tác phẩm âm nhạc phong phú và đa dạng. Thang âm cung cấp nền tảng cơ bản, điệu thức mang lại sự biến đổi và phong phú, còn giai điệu là sự biểu hiện sáng tạo của các yếu tố này. Sự hiểu biết và khai thác đúng đắn các mối quan hệ này giúp nhạc sĩ tạo ra những tác phẩm âm nhạc phong phú, đa dạng và đầy cảm xúc.