10 Điệu thức

Tác giả : Ngô Càn Chiếu
16-06-2024

1. Giới thiệu

Điệu thức là các biến thể của một thang âm, trong đó mỗi điệu thức bắt đầu từ một nốt khác nhau trong thang âm đó nhưng vẫn sử dụng các nốt của thang âm gốc. Mỗi điệu thức mang lại một cảm giác và màu sắc âm nhạc khác nhau nhờ vào cách sắp xếp và khoảng cách giữa các nốt.

2. Điệu thức trung cổ

Trong âm nhạc phương Tây, đặc biệt là trong hệ thống âm nhạc cổ điển, có bảy điệu thức chính xuất phát từ thang âm trưởng (Major Scale). Những điệu thức này thường được gọi là điệu thức trung cổ vì đã được bắt nguồn từ đó.

1. Ionian (Điệu Trưởng)

  • Cấu trúc: 2 2 1 2 2 2 1
  • Cảm giác: Tươi sáng, vui vẻ, ổn định.
  • Ví dụ: C Ionian: C-D-E-F-G-A-B-C
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: C
M: 4/4
L: 1/4
C D E F G A B c |

2. Dorian

  • Cấu trúc: 2 1 2 2 2 1 2
  • Cảm giác: Buồn nhưng có chút lạc quan, thường được sử dụng trong nhạc jazz và folk.
  • Ví dụ: D Dorian: D-E-F-G-A-B-C-D
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Ddor
M: 4/4
L: 1/4
D E F G A B c d |

3. Phrygian

  • Cấu trúc: 1 2 2 2 1 2 2
  • Cảm giác: Bí ẩn, u tối, có cảm giác phương Đông.
  • Ví dụ: E Phrygian: E-F-G-A-B-C-D-E
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Ephryg
M: 4/4
L: 1/4
E F G A B c d e |

4. Lydian

  • Cấu trúc: 2 2 2 1 2 2 1
  • Cảm giác: Tươi sáng, mơ mộng, thường được sử dụng trong nhạc phim.
  • Ví dụ: F Lydian: F-G-A-B-C-D-E-F
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Flyd
M: 4/4
L: 1/4
F G A B c d e f |

5. Mixolydian

  • Cấu trúc: 2 2 1 2 2 1 2
  • Cảm giác: Tươi sáng nhưng không ổn định, thường được sử dụng trong nhạc blues và rock.
  • Ví dụ: G Mixolydian: G-A-B-C-D-E-F-G
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Gmix
M: 4/4
L: 1/4
G A B c d e f g |

6. Aeolian (Điệu Thứ Tự Nhiên)

  • Cấu trúc: 2 1 2 2 1 2 2
  • Cảm giác: Buồn, u tối, thường được sử dụng trong nhạc cổ điển và nhạc rock.
  • Ví dụ: A Aeolian: A-B-C-D-E-F-G-A
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Amin
M: 4/4
L: 1/4
A, B, C D E F G A |

7. Locrian

  • Cấu trúc: 1 2 2 1 2 2 2
  • Cảm giác: Căng thẳng, bất ổn, ít được sử dụng trong âm nhạc phổ thông.
  • Ví dụ: B Locrian: B-C-D-E-F-G-A-B
  • Ví dụ ABC:
X: 1
K: Bloc
M: 4/4
L: 1/4
B, C D E F G A B |

3. Kết luận

Điệu thức là một công cụ mạnh mẽ trong âm nhạc, giúp tạo ra nhiều cảm xúc và màu sắc khác nhau chỉ từ một thang âm cơ bản. Bằng cách sử dụng các nốt của thang âm gốc và bắt đầu từ các nốt khác nhau, ta có thể khám phá ra nhiều dòng nhạc mới mẻ và phong phú.

Sự khác biệt giữa các điệu thức không chỉ nằm ở thứ tự nốt nhạc mà còn ở cảm giác âm nhạc mà chúng mang lại, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong âm nhạc. Việc nắm vững điệu thức giúp nhạc sĩ, nhà soạn nhạc và người chơi nhạc có thể ứng dụng linh hoạt trong sáng tác, hòa âm và biểu diễn.